Bronnen & methode

Deze Betonmeter is gebaseerd op de meest actuele cijfers en kaarten van ruimtebeslag en verharding die door de Vlaamse overheid worden ter beschikking gesteld (departement Omgeving).

Tot weergave van de Betontoestand zijn respectievelijk de Landgebruikskaart (2013, 2016, 2019 en 2022) en de Bodemafdekkingskaart (2013, 2015, 2016, 2019, 2021, en 2022) toegepast en naar het gemeentelijke niveau herleid. Om de Betontoestand te kunnen vergelijken met de planologische bestemmingen zijn ruimtebeslag en verharding vervolgens gekruist met bestemmingscategorieën volgens de beleidsindicator Ruimteboekhouding RSV (toestand 2022). De data zijn de toestand op 1 januari 2022. De kaarten geven de data per gemeente weer en zijn in klassen ingedeeld volgens de methode van natural breaks.

Voor de meest volledige weergave van de Betonevolutie is de langst mogelijke meetperiode waarvoor data van ruimtebeslag beschikbaar zijn toegepast, namelijk 2013-2022. Voor verharding is dezelfde periode toegepast om vergelijkingen toe te laten. De weergegeven data zijn nettoresultaten, dus: het bijkomend ruimtebeslag minus het verdwenen ruimtebeslag en de bijkomende verharding minus de ontharding.

Het Betonrisico op bijkomend ruimtebeslag en verharding in de toekomst kan enkel ingeschat worden binnen harde planologische bestemmingen. Het toekomstig risico op bijkomende innames in de zachte bestemmingen is namelijk sterk afhankelijk van de algemene regelgeving op Vlaams, provinciaal en gemeentelijk niveau en daarom moeilijker in te schatten en te lokaliseren. Om de kwaliteit van de gronden die onder druk staan te bepalen per gemeente, is hier gebruik gemaakt van de diverse relevante kaarten waaronder de watergevoelige gebieden, de Boskaart en dergelijke. De methodiek van deze kwalitatieve analyse is in een afzonderlijk rapport beschreven.

De gemeentelijke Reductieopgave is een wiskundige bewerkingen vertrekkende van de actuele snelheid van bijkomend ruimtebeslag en actuele toestand van de verharding. Beide moeten afgebouwd worden volgens de reductietrajecten van het BRV. Uit dit afbouwtraject volgt een gemeentelijke limiet aan bijkomend ruimtebeslag tot 2040 (BRV-quotum) en de gemeentelijke onthardingsopgave tot 2050 zoals die anno 2022 al voorligt (BRV-ontharding). De limiet aan bijkomend ruimtebeslag is het resultaat van een distributiemodel waarvan de methodiek wordt toegelicht in een afzonderlijk rapport (link pdf).

Deze webviewer is ook ontwikkeld ter ondersteuning van het Betonrapport (2018 en 2024) van Natuurpunt en volgt de indeling van beide rapporten: betontoestand, betonevolutie en betonrisico. In het eerste Betonrapport (2018) werd het ruimtebeslag onder de loep genomen, in het tweede Betonrapport komt de problematiek van de verharding aan bod. In deze webviewer zijn zowel ruimtebeslag als verharding opgenomen en zijn ook de nieuwste cijfers met betrekking tot ruimtebeslag te raadplegen.

De Betonmeter is een webapplicatie van het onderzoekscentrum DRUM van HOGENT met ondersteuning van webdesigner Karakters. HOGENT voerde alle berekeningen uit die noodzakelijk waren voor de weergave van de 29 indicatoren op gemeentelijk niveau. Het doet dit op basis van de best beschikbare data van de Vlaamse administraties en agentschappen. De tijdreeksen met betrekking tot ruimtebeslag en verharding zijn brondata van het Departement Omgeving. Het Departement Omgeving documenteert de principes en berekeningen die aan de basis liggen van beide tijdreeksen in rapporten downloadbaar van zijn website. Ook de onzekerheden en onzuiverheden die nog aanwezig zijn in deze data worden in deze rapporten geduid.

De data van verharding voor het jaar 2022 (JaarBAK 2022) zijn van tijdelijke aard bij de lancering van deze web-viewer, bij een update van deze data zullen ook de indicatoren die ervan afgeleid zijn herberekend worden. Verdere opmerkingen en suggesties over deze webviewer kunnen gemaild worden naar drum@hogent.be.